Moet je een erfenis beneficiair of zuiver aanvaarden?

Erfenis aanvaarden

Hoe kun je een erfenis aanvaarden? Iemand in jouw familie kan komen te overlijden, bijvoorbeeld je moeder. Je moeder kan een erfenis achterlaten aan de erfgenamen. Aanvaard je deze helemaal of zijn er ook nog andere opties? Gebruik de drie maanden termijn om jezelf goed te verdiepen in de financiële situatie van de erflater. Soms lijken dingen mooier dan ze in werkelijkheid zijn. Dan kan je bijvoorbeeld kiezen voor het beneficiair aanvaarden van de erfenis. Lees in dit artikel alles over erfenis aanvaarden en wat voor opties hierbij mogelijk zijn.

Geschreven door Elise de Graaf

Wat houdt een erfenis aanvaarden in?

Als je een erfenis aanvaardt, ben je een erfgenaam van de erflater. Je aanvaardt dan het nalatenschap van de overledene. Dit wordt een zuivere aanvaarding genoemd. Je bent samen met de andere erfgenamen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Als je de erfenis aanvaardt, kunnen de schuldeisers van de erflater de schuld verhalen op jouw erfdeel of zelfs op je vermogen. Daarom is het altijd verstandig om goed na te denken en te onderzoeken over het zuiver aanvaarden of het beneficiair aanvaarden van de nalatenschap.

Zuivere erfenis aanvaarden?

Een erfenis kan je zuiver aanvaarden. Heeft de overledene schulden gemaakt, dan neem je ook automatisch de schulden over. De schuldeisers komen het geld dan op jou verhalen. Nadat je de erfenis hebt geaccepteerd, gaat er natuurlijk ook belasting van af. Op de website van de Belastingdienst kan je berekenen hoe veel erfbelasting er moeten worden betaald.

Of beneficiair aanvaarden?

Je kan er ook voor kiezen om een erfenis beneficiair te aanvaarden. Aansprakelijkheid op schulden wordt dan beperkt tot de bezittingen van deze nalatenschap. Schuldeisers kunnen dus geen geld komen eisen, jouw privévermogen blijft beschermd bij het beneficiair aanvaarden. Bij het beneficiair aanvaarden van een erfenis weet je niet wat er uiteindelijk over zal blijven van het nalatenschap van de erflater.

Beneficiair aanvaarden beschermt erfgenamen tegen eventuele schuldeisers.

Wat zijn nadelen van beneficiair aanvaarden?

Bij het beneficiair aanvaarden weet je niet wat er uiteindelijk overblijft. Schuldeisers eisen hun deel op voordat erfgenaam zijn erfdeel in kan zien of uiteindelijk krijgt. Wat er dus overblijft, heeft puur te maken met hoe veel schuld er resteert. 

Een nadeel is dat het beneficiair aanvaarden veel papierwerk kost. Ook komt er een procedure aan te pas bij de rechtbank. Procedures kunnen veel geld kosten en lang duren.

Wat is het verschil tussen zuiver en beneficiair aanvaarden?

Het verschil zit hem in het volgende: wanneer je de erfenis zuiver aanvaard, aanvaard je de gehele nalatenschap. Je aanvaardt dus ook de schulden van de erflater. Aanvaard je de erfenis beneficiair, dan aanvaard je eigenlijk alleen het goede van een nalatenschap. Schuldeisers eisen hun deel eerst zelf op van de erfenis. Ze kunnen hun schulden niet op jouw privévermogen verhalen.

Wat is de termijn voor aanvaarden van een erfenis?

Na het overlijden van de erflater, mogen schuldeisers drie maanden lang niet hun schuld komen opeisen. Er kan dus drie maanden lang rustig worden nagedacht over wat je wilt doen met de erfenis.

Het is verstandig om zo snel mogelijk een keuze te maken. De uiterlijke termijn bedraagt drie maanden. In deze drie maanden is het niet mogelijk voor de schuldeisers om het verschuldigde geld op te eisen. Verricht je een handeling met betrekking tot de erfenis in deze drie maanden, door bijvoorbeeld het huis te koop te zetten of andere zaken uit de erfenis verkoopt. Voorheen kon het opruimen van het huis van een overledene al zorgen voor zuivere aanvaarding.

Vanaf 1 september 2016 leidt onder andere het leeghalen van de woning niet meer tot het automatisch zuiver aanvaarden van de erfenis. Maar let op, dit is dus wel het geval als je goederen verkoopt of op een andere manier onttrekt aan schuldeisers.

Komt er een notaris aan te pas?

Erflater kan een testament hebben opgesteld bij de notaris. Vaak is er dan één van de erfgenamen tot executeur benoemd. Een executeur – of bewindvoerder - is verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Overledene kan er ook voor hebben gekozen om geen testament te laten opstellen. Dan geldt er wettelijk erfrecht. Dat houdt in dat echtgenoot en familie uit de eerste bloedgraad van de erflater de erfgenamen zijn.

Wanneer je hulp nodig hebt bij de keuze hoe je de erfenis aanvaardt, kan je een notaris inschakelen. De notaris is gespecialiseerd in erfrecht en kan je voorzien van de informatie die je moet weten en welke manier van aanvaarden bij jou past.

Kan een minderjarige een erfenis aanvaarden?

Minderjarigen mogen geen erfenis aanvaarden, maar een bevoegde mag dat wel voor de minderjarige  doen. Ouders, verzorgers of de voogd van de minderjarige kan de erfenis uiteindelijk voor de minderjarige aanvaarden. Ouders, verzorgers of de voogd worden dan benoemd tot bewindvoerder van de minderjarige. In een situatie zoals deze, is er altijd sprake van een beneficiaire aanvaarding.

Is de erflater een ouder van het kind en leeft de andere ouder nog? Dan is er sprake van bescherming van de langstlevende echtgenoot en zal de erfenis naar de andere ouder gaan. Trouwt deze ouder opnieuw, dan kan het kind aanspraak maken op zijn deel van de erfenis.

Hoe zit het met de langstlevende?

Kinderen kunnen hun erfdeel pas opeisen wanneer de langstlevende echtgenoot is overleden. Dit is wettelijk besloten om de langstlevende echtgenoot te beschermen. In bepaalde situaties kunnen kinderen hun erfdeel wel opeisen. Kinderen kunnen hun erfdeel opeisen wanneer de andere ouder bijvoorbeeld opnieuw gaat trouwen.

Moet er belasting betaald worden over de erfenis?

Net als over elk geldbedrag, moet je belasting betalen over geld wat je ontvangt. Er zijn wettelijke vrijstellingen. Over het bedrag van de vrijstelling hoeft geen belasting te worden betaald. Komt het bedrag over de vrijstelling heen? Dan betaal je enkel belasting over het geld wat over die vrijstelling heen komt. Bij de Belastingdienst kan je de rekenhulp gebruiken om te bepalen hoeveel belasting jij moet betalen.

Wat is een F-formulier?

Heeft de overledene altijd aangifte gedaan voor de inkomstenbelasting? Dan stuurt de Belastingdienst na het overlijden een F-formulier. F-formulier staat voor finale formulier. Dit is een aangiftebiljet voor de inkomstenbelasting tot het overlijden. Het bedrag wat hier uitkomt, kan positief of negatief uitvallen en wordt verrekend met de nalatenschap. Lukt het niet om op tijd aangifte te doen, dan kan er uitstel worden aangevraagd.

Kan je ook een erfenis verwerpen?

Erflater kan bijvoorbeeld veel schulden hebben, je kan er dan voor kiezen om een erfenis te verwerpen. Je weigert dan de erfenis en doet afstand van de erfenis. Je ontvangt dan niets van de erfenis, maar je bent dan ook niet meer aansprakelijk voor de eventuele schulden. Wanneer je ervoor kiest om de erfenis te verwerpen, dan moet daarvoor een verklaring afgelegd worden bij de griffie van de rechtbank. Als je kinderen hebt kan het zijn dat de kantonrechter beslist dat de kinderen dan de opvolgende erfgenamen worden. Willen ook zij geen erfgenaam worden? Dan moeten zij opnieuw een verklaring indienen bij de griffie van de rechtbank. De erfenis wordt opnieuw verworpen. Wil je een erfenis verwerpen voor een minderjarige? Dan is er toestemming nodig van de kantonrechter. De rechter besluit dan of de verwerping werkelijk uit belang is voor de minderjarige.