Wat is een arbeidsovereenkomst?
Wat is een arbeidsovereenkomst?
In dit artikel leggen we alles uit over de arbeidsovereenkomst. Want wat is een arbeidsovereenkomst eigenlijk, welke soorten arbeidsovereenkomsten er zijn en wat zijn de kenmerken ervan? Ook bespreken we elk onderdeel uit de wet met betrekking tot de arbeidsovereenkomst. Van de betekenis van de arbeidsovereenkomst uit artikel 7:610 BW tot het einde van de arbeidsovereenkomst uit artikel 7:672 Burgerlijk Wetboek.
Geschreven door Elise de Graaf
De arbeidsovereenkomst uitgelegd
De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
Een arbeidsovereenkomst is een schriftelijke overeenkomt tussen een werkgever en de werknemer waarin alle afspraken staan over de te verrichten arbeid. Zo worden hierin de duur van de arbeidsovereenkomst en het loon vastgelegd.
Waar staat de arbeidsovereenkomst in de wet?
De arbeidsovereenkomst valt onder boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. In het burgerlijk wetboek staan alle regels geschreven omtrent de burger.
In titel 10 van boek 7 Burgerlijk Wetboek kan je alles vinden over de arbeidsovereenkomst. Dit is opgedeeld in 11 afdelingen. De belangrijkste onderwerpen uit de arbeidsovereenkomst bespreken we hieronder.
Loon
Loon staat geregeld in art. 7:617 BW. Loon is de materiële vergoeding voor de gerichte arbeid. Loon wordt vaak opgedeeld in loonschalen, dit is meestal geregeld bij de bijbehorende cao. Werkgevers zijn niet geheel vrij om te bepalen hoeveel ze de werknemer willen betalen. Er is namelijk een Wet minimum loon. Hierin staan leeftijden en het bijpassende minimale loon geregeld.
Is een loonstrook verplicht?
Bij iedere betaling van loon is het verplicht om een loonstrookje te verstrekken. Hierin kan jij zien hoe loon is opgebouwd, denk aan: basisloon, provisie, overwerk etc. Ook staat op een loonstrookje welke premies en belastingen er zijn ingehouden.
Vakantie: geen werk, wel loon
In sommige gevallen kan het voorkomen dat je niet hoeft te werken, maar toch recht hebt op loon. Dit kan tijdens wettelijke vakantiedagen en verlof. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan zwangerschapsverlof. Dit staat beschreven in art. 7:639 BW.
Gelijke behandeling
Een werkgever mag nooit onderscheid maken tussen werknemers. Hierin gaat het om bijvoorbeeld: geslacht, leeftijd, handicap of chronische ziekte, arbeidsduur, godsdienst etc. Door het nieuwe arbeidsrecht is er iets gewijzigd. Er is nu namelijk een uitzondering hiervoor. Als er een instelling is, bijvoorbeeld een kerk, mag de werkgever, als hij écht een reden heeft, een christelijk persoon boven een niet- christelijk persoon kiezen. Mocht een werkgever zich hier niet aanhouden, dan kan hij, als sanctie, (ver)nietig(baar) gemaakt worden.
Bepalingen arbeidsovereenkomst
Er zijn verschillende bepalingen in een arbeidsovereenkomst. De verschillende bepalingen in de arbeidsovereenkomst bespreken we hieronder kort.
Aanvullende of regelende bepalingen
Als er geen regels zijn opgesteld in een arbeidsovereenkomst of een cao, is dit een vangnet voor een werkgever. Als er bijvoorbeeld geen loon is afgesproken, dan heeft de werknemer recht op het loon wat voor het sluiten van de arbeidsovereenkomst van toepassing was.
Driekwart-dwingende bepalingen
Dit is dat een werkgever mag afwijken van een regel als dit in het cao beschreven staat.
Dwingende bepalingen
Zijn extra afspraken waar niet van afgeweken mag worden.
Semi-dwingende bepalingen
Als er schriftelijk is afgesproken tussen werkgever en werknemer dat er van de regels afgeweken mag worden, dan kan dat. Denk bijvoorbeeld aan een langere proeftijd of een opzegtermijn.
Verplichtingen werkgever
Uit de wet komen drie verplichtingen van de werkgever voort. Deze hebben betrekking op loon, vakantie en arbeidsomstandigheden.
Loon
Een werkgever is verplicht om loon te betalen aan zijn werknemers. Ook mag het salaris niet minder zijn dan wat volgens de Wet minimum loon is vastgesteld. Er is sinds 1975 een wettelijke regeling die discriminatie tussen man en vrouw bestrijdt. Er mag geen onderscheid zijn tussen loon bij beide geslachten terwijl dezelfde werkzaamheden worden verricht. Helaas komt er ook weleens arbeidsongeschiktheid voor. Dit houdt in dat je wel wilt, maar niet kan werken. De wet bepaalt hierin dat de werknemer een bepaalde tijd recht heeft op doorbetaling van loon. Voor loongeschillen kan je naar de rechter. Meestal is dit de kantonrechter.
Vakantiedagen
Vakantiedagen zijn wettelijk verplicht. Meestal zijn vakantiedagen geregeld in de cao, maar ze staan ook geregeld in de wet. Volgens de wet krijgt iedere fulltimer 15 werkdagen per jaar, mits het dienstverband tenminste 1 jaar heeft geduurd. Als je bijvoorbeeld in de bouw werkt, is er in de cao geregeld dat je tijdens de bouwvakantie je vakantie moet hebben.
Arbeidsomstandigheden
Een werkgever is verplicht om te zorgen dat al zijn machines werken en veilig zijn. Of het gebouw waarin je werkt veilig is en onderhouden. Ook moet de werknemer voorkomen dat er geen giftige stoffen worden ingeademd. Als je bijvoorbeeld in een productiebedrijf werkt waar veel lawaai is, moet de werkgever er voor zorgen dat er gehoorbescherming is.
Verplichtingen werknemer
Arbeid
Een werknemer is natuurlijk verplicht de afgesproken arbeid na te komen. Alleen met toestemming van de werkgever, mag de werknemer dit iemand anders laten doen. De opdracht moet redelijk zijn met wat is afgesproken in de arbeidsovereenkomst.
Werkweigering
Werkweigering is nooit verstandig om te doen. Weiger je werk? Dan kan je ook echt je baan kwijt raken en dus ook je inkomen. Waarom? Omdat nr. 1 verplichting van de werknemer is, de arbeid te verrichten die staat beschreven in jouw arbeidsovereenkomst. Ook al denk je dat de opdracht niet reel is, maak het eerst bespreekbaar!
Overgang van onderneming
Dit houdt in dat een ondernemer de voortzetter is van de onderneming. Bij het overnemen moet de identiteit van de onderneming bewaard blijven. Denk aan handelsnaam en registers. En hoe zit dan met jou als werknemer voor deze onderneming?
Als jij niet voor de nieuwe werkgever wilt werken, moet jij duidelijk laten zien dat jij afziet van een arbeidsovereenkomst met de nieuwe werkgever. Als er verzet is tijdens de overname, komt en ontstaat er geen arbeidscontract tussen jou en de nieuwe werkgever. Het verzet moet schriftelijk worden voorgelegd aan de nieuwe werkgever, uit dit verzet moet duidelijk blijken dat jij de arbeidsovereenkomst wil beëindigen en niet bij de nieuwe werkgever in dienst wil treden.
Eigenlijk is het dus zo, dat wanneer de overnemer de nieuwe werkgever wordt, deze automatisch jouw werkgever wordt. Mits je dit schriftelijk verzet.
Daarom kan de overnemer bestaand personeel niet zomaar ontslaan. Vaak duurt een ontslagvergunning van het UWV te lang of is deze beslissing in strijd met het opzeggingsverbod.
Einde arbeidsovereenkomst
Het einde van de arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren plaatsvinden. Dit kan bijvoorbeeld van rechtswege gebeuren of als de werkgever of werknemer de arbeidsovereenkomst opzeggen.
Eindigen van rechtswege
Dit is als een contract automatisch afloopt zonder het verlengen hiervan.
Opzeggen werkgever
De werkgever kan opzeggen. Meestal doet hij dit eerst mondeling en stuurt hij ter bevestiging dit nog een keer per post.
Opzeggen werknemer
De werknemer kan opzeggen. Netjes is om dit eerst mondeling te bespreken en daarna ter bevestiging nog even schriftelijk.
Wanneer heb je volgens de wet een arbeidsovereenkomst?
De wet zegt dat je wanneer je tegen beloning voor drie opeenvolgende maanden, wekelijks, minimaal 20 uur per maand verricht een arbeidsovereenkomst hebt. Dit staat geschreven in art. 7:610a BW.
Aan welke eisen moet een arbeidsovereenkomst voldoen?
Er moet sprake zijn van een gezagsverhouding, arbeid door de werknemer zelf te verrichten en loon dat door de werkgever aan jou betaald moet worden.
Wat staat er in een arbeidsovereenkomst?
Ook al is de arbeidsovereenkomst vormvrij, art. 7:655 BW verplicht de werkgever om de werknemer schriftelijke informatie te geven over de belangrijkste hoofdonderwerpen van de arbeidsovereenkomst. De inhoud van de arbeidsovereenkomst bevat altijd de volgende gegevens:
- naam en adres van de werkgever
- de plaats waar het werk wordt verricht
- functieomschrijving
- tijdstip van indiensttreding (datum)
- duur van de overeenkomst
- aanspraak op vakantie
- opzegtermijn
- loon en de termijn van uitbetaling
- gebruikelijke arbeidsduur per dag of per week
- eventuele deelname aan pensioenfonds
- de cao die van toepassing is
Welke soorten arbeidsovereenkomsten zijn er?
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is een arbeidscontract tussen jou en de werkgever en die is voor kortere tijd, denk aan een half jaar of een jaar. Vaak is dit een kort contract zodat de werkgever kan zien of jij voldoet aan de kwaliteiten en eisen die het bedrijf verwacht van jou. Helaas, als een tijdelijk contract afloopt en de werkgever wilt niet verder met jou, is hij niet verplicht dit tijdig aan jou te laten weten. Andersom, voor jou, geldt dat ook.
Arbeidsovereenkomsten worden ook aangegaan voor projecten. Na afloop van het project eindigt deze arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van rechtswege.
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
De arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is een arbeidsovereenkomst waar geen einddatum in wordt besproken. Dit contract loopt pas af wanneer jij of de werkgever opzegt. Wel moet er rekening gehouden worden met de opzegtermijn. Meestal is dit een maand.
Voordelen arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
De werkgever kan het tijdelijke contract alleen beëindigen als:
- er een mogelijkheid in het arbeidscontract is opgenomen waardoor tussentijds kan worden beëindigd;
- de overeenkomst eindigt
Proeftijd
Wanneer er een proeftijd is afgesproken in het arbeidscontract en deze is niet verstreken, kunnen zowel de werkgever als de werknemer opzeggen. Dan is er geen reden nodig en geldt er ook geen opzegtermijn. Ook als je ziek bent tijdens de proeftijd kan de arbeidsovereenkomst worden opgezegd. Het opzegverbod tijdens ziekte geldt niet tijdens de proeftijd.
Wat is een concurrentiebeding?
Bedingen in een contract zijn extra afspraken. Een concurrentiebeding is eigenlijk een verbod. Mocht deze voor jou gelden, dan mag je na het einde van je contract geen soortgelijke werkzaamheden uitvoeren bij een ander bedrijf. Dit geldt niet voor tijdelijke contracten, maar er is 1 uitzondering:
Als er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen dan mag er een concurrentiebeding in het contract staan. Wel moet de motivering daarvan in het contract zijn opgenomen, zonder motivering geldt het beding niet.
Wanneer kan je een arbeidsovereenkomst opzeggen?
De arbeidsovereenkomst kan van rechtswege eindigen, maar je kan hem ook opzeggen. Zowel de werkgever als de werknemer kunnen de arbeidsovereenkomst opzeggen. Om uit te leggen wanneer en hoe je een arbeidsovereenkomst kan opzeggen moeten we onderscheid maken tussen tijdelijke arbeidscontracten en vaste arbeidscontracten.
Een tijdelijke arbeidsovereenkomst kan door de werknemer maar ook door de werkgever met wederzijds goedvinden worden ontbonden. Wil een werkgever zonder wederzijds goedvinden opzeggen dan heeft hij toestemming nodig van het UWV, dit noemen we een ontslagvergunning. Dit kan ook anders. De werkgever kan de rechtbank verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Wel moet de werkgever beseffen dat daar vaak een vergoeding voor wordt toegekend. Die vergoeding is voor de werknemer.
Ontslag op staande voet
Ontslag op staande voet is een uitzonderlijke situatie. Er moet volgens de wet sprake zijn van een dringende reden, denk aan: diefstal, belediging of bedreiging. De werkgever mag niet te lang wachten met dit besluit. Dit betekent dat na het verwijtbaar gedrag meteen de ontslagprocedure in gang wordt gezet. Vlak hierna krijg je een brief van de werkgever waarin staat beschreven op welke gronden je ontslagen wordt, dit is je recht. De werkgever is verplicht om je te laten weten waarom je wordt ontslagen, zodat jij juridisch advies kan inwinnen. Als de reden terecht is, verlies jij je baan en jouw inkomen.
Kan je een arbeidsovereenkomst afkopen?
Ja, je kan een arbeidsovereenkomst afkopen. De werkgever kan een reëel bod doen om jouw arbeidsovereenkomst te laten ontbinden als je een dergelijk aanbod accepteert. Dit proces kan ook via de rechter gaan, meestal pak dit niet zo voordelig uit als wanneer de werkgever jou een bod doet.
Mocht je als werkgever of werknemer vragen hebben en een advocaat of jurist willen inschakelen kijk dan eens naar onze juristen arbeidsrecht of advocaten arbeidsrecht.
